Erkin Koray kimdir?
Erkin Koray, 24 Haziran 1941’de Kadıköy’de doğdu. Anadolu rock, psychedelic rock ve hard rock türlerinde özgün eserler vermiş, birçok türküyü yeniden düzenlemiştir.
Özgün eserleri, doğu ve batı müziği alanındaki çalışmalarıyla birçok müzisyeni etkilemiştir. Cemalim, Köprü Geçti Gelin gibi eserleriyle Türk halk müziği, Nihansın Dideden, Kıskançlık ve Türk sanat müziğini yorumlayarak Türk rock müziğinin en nadide eserlerini seslendirdi.
Şaşkın (Ala Ain Moulayiteen) (Dabke), Estarabim, Çaççılar, Fesuphanallah gibi geniş kitlelerin beğenisini kazanan rock parçalarının yanı sıra Aralar, Yağmur gibi metal müzikler ve “Kings”, “Scorpion” gibi metal müzikler. Gözler”, “Öfke”. Tarif edilebilecek pek çok önemli eser vermiştir. 1960’ların sonunda bağlama sesini müzik mekanlarında daha çok duyurmak ve rock müzikte kullanmak için elektrikli bağlamayı icat ettiği söylenir.
Piyanoyu küçük yaşlarda piyano öğretmeni olan annesi Vecihe Koray’dan öğrendi ve daha sonra gitar çalmaya başladı. 50’li yılların ikinci yarısında İstanbul Alman Lisesi’nde eğitim gördüğü sırada arkadaşlarıyla kurduğu amatör topluluk olan Erkin Koray ve Rhythmists ile dönemin yeni parçalarını çalmaya başladı. Lise eğitiminin ardından 60’lı yılların başına kadar yarı amatör, yarı profesyonel olarak çalışmalarını sürdürdü.
1959’DA İLK GRUBU KURDU
1959 yılında ilk grubu Erkin Koray Ve Ritimcileri’ni kurdu. 1962 yılında çeşitli müzik mekanlarında program yaparken aldığı bir teklifle bir yüzünde Bir Eylül Akşamı, diğer yanında It’s So Long adlı şarkının yer aldığı ilk 45 single’ını kaydetti. Ancak bu plak 1966’da çıktı. Erkin Koray, askerliğini 1963-1965 ortalarında Ankara’da Hava Kuvvetleri Caz Orkestrası’nda solist ve gitarist olarak yaptı.
Terhis olduktan sonra Almanya’nın Hamburg kentine giden Erkin Koray, 1966 yılında Türkiye’ye döndükten sonra Erkin Koray Quartet adlı grubu kurdu. Bir tarafta Asker”, diğer tarafta “Aşk Oyunu”. Özellikle “Kızları Askere Götür” bölümü Erkin Koray’ın geniş kitleler tarafından tanınmasında değerli bir rol oynadı.
1968 yılında Hürriyet Gazetesi’nin düzenlediği “Altın Mikrofon” yarışına katıldı. Bu yarışmada 4. olan Erkin Koray’ın “Bilinmeyen” ve “Çiçek Dağı” adlı şarkıları daha sonra bir plak şirketi tarafından piyasaya sürüldü ve 800 bin tiraj elde etti. Grubuyla birlikte konserler verdi ve Club, Bar gibi çeşitli müzik mekanlarında çalışmalarını sürdürdü.
Bu ilk önemli başarıyı, 60’lı yılların sonuna kadar büyük beğeni toplayan “Anma Arkadaşı”, “Hop Hop Geri Dön”, “Sana Bir Şey Oldu”, “Seni Her Gördüğümde” gibi modüller takip etti.
1969 yılında kurduğu Underground Quartet adlı seti ile Türkiye’deki ilk “Underground” müzik akımının öncüsü oldu. .
1971’de Erkin Koray Üstün Küme, 1972’de Ter gruplarını kuran Koray, 1970-1974 yılları arasında Türk müzik listelerinde üst sıralarda yer alan birçok klasik esere imza attı. “İlahi Yara”, “Aşka İnanmıyorum”, “Mesafeler”, “Züleyha”, “Silinmez Anılar”, 1974’te “Kafam Karışık”, “Fesuphanallah” bu dönemdeki eserleridir.
Erkin Koray, 1974-1984 ortalarında yaptığı kısa Türkiye ziyaretleri dışında Hollanda, Almanya ve Kanada’da yaşadı. Hakkında fazla bilgi bulunmayan bu dönemde “Estarabim” ve “Arap Saçı” gibi tanınmış eserler yayımladı. Erkin Koray Tutkusu adlı LP ve 1977’de kurduğu birebir gruptan sonra Koray, kısa süreli periyodik çekilişler dışında başka küme kurmadı.
Erkin Koray, Benden Sana adlı albümünü 1982 yılında çıkardı. Albümün bir bölümünü Almanya’da Köln ve Hamburg’da, bir bölümünü de İstanbul’da kaydetti. Albümde Haluk Taşoğlu ve Sedat Avcı’nın yanı sıra Hintli müzisyen Harpal Singh de Koray’a destek verdi. Albümdeki bazı müzikler (Meyhanede, Böyle Tutkulu, Can Dostum Osman) Erkin Koray’ın Hintli müzisyenlerin besteleri için yazdığı Türkçe sözlerden oluşuyor.
Bir yıl sonra İlla Ki albümünü çıkardı. Bu albümdeki şarkıların yanı sıra Nuri Kurtcebe’nin çizdiği albüm kapağı ve plak versiyonu şeffaftı. Köln’de miksajı yapılan albümde Illa Ki, Deli Kadın, Alone gibi hit şarkıların yanı sıra Kızları da Get Askere ve Hop Hop Gelsin gibi eski şarkıların yeni yorumlarına yer verildi.
Kesin olarak Türkiye’ye döndükten sonra, ailevi sorunlardan dolayı pek verimli olamadığı 1985-1990 yılları arasında en bilinen eseri “Çeşcüler” ile büyük bir çıkış yaptı. Çöp Adam’ın da yer aldığı Ceylan 1985 yılında yayınlandı. Albümde Erkin Koray birçok enstrümanı kendisi çalıyor. Bu dönemde bölümün modasına uyarak bir restoranda piyanist-şarkıcı olarak müzik yapmaya başladı; Sebebinin “para kazanması gerekiyor” olduğunu belirtti.
Bu dönemin bir diğer değerli ve özgün eseri de 1986 yılında çıkan Gaddar albümüdür. Bahsi geçen maddi sıkıntılar, sanatçıyı Çukulatam Benim (1987) gibi tek sentezleyici ile kaydedilmiş düşük bütçeli yapımlar yapmaya zorlamıştır. Bu albümde Şaşkın ve Sana Bir Şeyler Olmuş şarkılarının meyhane tadında yorumları vardı. 1989’da Hay Yam Yam albümü çıktı. Bu albüme klip çektiği Hayat Katari’nin müziği Kemal Sunal sineması Abuk Subuk Bir Sineması’nda kullanılmıştır. 1990 yılında çıkardığı Ok Now albümü önceki albümlerinden farklı olmayan, eski ve yeni müziğin harmanlandığı bir albüm oldu.
Erkin Koray’ın hayatı çoğunlukla ekonomik sorunlarla geçti. İlk çıkışları ve tanınmış eserleri onu maddi olarak rahatlatmaya yetmedi. Müziği bir yaşam biçimi olarak seçen Koray ve birçok özgün sanatçı, bilinmeyen telif hakları, sınırlı çalışma imkanları, sağlıksız müzik piyasası ve müzik dinleyicisinin düşük alım gücü nedeniyle bu sıkıntılardan kurtulamadı. Bir kısmı küserek müziği bırakmış ve daha uygun maddi şartları elde edebilecekleri işlerle meşgul olmuşlardır. Erkin Koray en çok tecavüze uğrayan sanatçılarımızdan biri oldu. Bu sebeplerden dolayı istediği yapımları gerçekleştirmek için neredeyse hiçbir nakit kaynağı bulamıyordu.
yenilikçi, sentezleyici ve deneysel bir müzik çizgisine sahip olan Erkin Koray; Olağanüstü müzikal sözleri, kendine has vokal tarzı, uzun saçları, özgün kıyafetleri ve daha birçok nedenden dolayı dönemin yayın tekeli olan TRT tarafından dışlanmıştır. Yakın zamana kadar eserlerinin tamamına yakını TRT denetimi tarafından yayına uygun görülmedi. Bu durum Türkiye’de özel yayın kuruluşlarının ortaya çıkmasına kadar devam etmiş ve Koray’ın izleyici kitlesinin sınırlı kalmasına neden olmuştur.
1990 – 1993 yıllarında öyle Geçti, Dolaştı, Fesupanallah, Şaşkın, Sevince ve Yalnız Rıhtım vb. hitler ve bir Best Of içeren bir derleme albüm serisi yayınladı. 1990 yılında çıkardığı “OK Now” albümünün ardından plak şirketlerine karşı bir sessizlik ve küskünlük dönemine giren sanatçı, 1991 yılında “Tek Havza Konseri” adlı konser kayıtları dışında albüm çalışmalarına başladı.
1996 yılına kadar süren bu sessizlik, iddialı ve nispeten yüksek bütçeli albümü Gün Ola Harman Ola ile bozuldu. Büyük bir satış başarısı göstermeyen ancak eleştirmenlerden olumlu eleştiriler alan bu çalışmayı 1999 yılında çıkan Devlerin Nefesi adlı son albümü izledi.
Erkin Koray’ın kendisi ile özdeşleşen 1961 yılında üretilmiş Gibson marka SG kasası içinde o zamanlar SG değil de Les Paul Custom adıyla çok pahalı bir elektro gitarı bulunuyor. Son zamanlarda pek kullanmadığı bu gitarı bir dönem Pamukbank’ın Mecidiyeköy şubesindeki kiralık kasada saklamıştır. Sanatçı, sert çalış tarzı nedeniyle yıpranmaktan korktuğu için bu yola başvurmuştur.
Açıklayamadığı nedenlerle kızı Damla Koray’ı okuldan aldı, kendi imkanlarıyla eğitimini evde verdi.
Erkin Koray, 22 Temmuz 2007 Genel Seçimlerinde MHP’ye oy vereceğini açıkladı. Bu açıklama özellikle sol kesimden dinleyicilerde büyük şaşkınlık yarattı. Koray ise 30 Temmuz 2007’de sanatın 50. yılını kutladığı Harbiye’deki konserine başladığında bu duruma açıklık getirmeye çalıştı. Koray, kendisinden izin alarak devreleriyle biraz konuşmak istediğini söyledi. Genç insanlar. Konuşmasında her şeyi erken yapmak için bir bahanesi olduğunu (şu an Türkiye’de yokken ya da yaygın değilken, erkeklerde uzun saç, elektro gitar, uzun topuklu ayakkabılar, rock müzik vs.) hayatının böyle devam ettiğini söyledi.
Albümler:
1973 – Erkin Koray – LP İstanbul SS LP.8
1974 – Elektronik Türküler – LP Doğan LP1
1976 – Erkin Koray 2 – LP Doğan LP4
1977 – Erkin Koray’ın Tutkusu – LP Kervan LP23
1982 – Benden Sana – Kotaş LP 901
1983 – Tabii ki – LP Emre HE-33-520
1985 – Ceylan – LP Emre HE-33-529 ,
1986 – Acımasız – MC Uzelli 1149
1987 – Çikolatam – MC Armoni 1005
1989 – Hay Yam Yam – MC Mega Müzik 016/11099
1990 – Tamam Şimdi – MC Mega Müzik 012/10628
1996 – Day Ola Blend Ola – MC Mega Müzik 120/17075 , CD Mega Müzik CD030
1999 – Devlerin Nefesi – Ada Müzik
45’ler:
1963 – Bir Eylül Akşamı / Çok Uzun (solo) – Melodi 2194
1966 – Balla Balla / Aşkını Uzakta Saklamalısın / Watcha Gonna Do About It / Its All Over Now (solo) – Sayan EP Serial FS 78
1967 – Kızları Askere Al / Aşk Oyunu (Erkin Koray Dörtlüsü) – İstanbul 9073
1967 – Anma Arkadaş / Anadolu’da Sevdim (Erkin Koray Dörtlüsü) – İstanbul 9084
1968 – Bilinmeyen / Çiçek Dağ (Erkin Koray Dörtlüsü) – Altın Mikrofon Hürriyet Gazetesi
1968 – Hop Hop Gelsin / Çiçek Dağ (Erkin Koray Dörtlüsü) – İstanbul 9093
1969 – Aşık Oldum / Yine Yalnızım (Hırsızlar) – İstanbul 9101
1969 – Sana Bir Şey Oldu (Bir Na Na Na Şarkısı) / Seni Her Gördüğümde (Yeraltı Dörtlüsü) – İstanbul 9111
1970 – Bir Gün Tahmin Edeceksin / Nihansın Dideden (Yeraltı Dörtlüsü) – İstanbul 9145
1970 – İstemem / Gelin Köprüyü Geçti (Yeraltı Dörtlüsü) – İstanbul 9161
1970 – Kendim Buldum / Bitecek Aşkımız (Yeraltı Dörtlüsü) – İstanbul 9165
1970 – Bilinmeyen / Ve (Yeraltı Dörtlüsü) – Discoture DT 5001
1970 – Gel Bak Ne Diyeceğim / Güneş Doğmuyor (Yeraltı Dörtlüsü) – Discoture 5009
1971 – Senden Farklı / Bu Sana Son Mektubum (Yeraltı Dörtlüsü) – İstanbul 9183
1971 – Kıskandım / İlahi Yara (Yeraltı Dörtlüsü) – İstanbul 9184
1971 – Yağmur / Aşka İnanmıyorum (Süper Grup) – İstanbul 9200
1972 – Çünkü Sen Yoksun / Goca Dünya (Süper Grup) – İstanbul 9226
1972 – Küçümseme Garibi / Züleyha (Ter) – İstanbul 9241
1973 – Ayrılıklar / Silinmez Anılar (Solo) – İstanbul 9254
1974 – Şaşkın / Eyvah (Solo) – Doğan 501
1974 – Hükümdarlar / Arkadaş Acı Diyor (Solo) – Doğan 504
1974 – Feshupanallah / Komşu Kızı (Solo) – Doğan 505
1975 – Estarabim / Sevince (Solo) – Doğan 509
1976 – Arap Saçı / Timbilli (Solo) -Doğan 512
1976 – Gönül Salıncak / Hayat Bir Teselli (Solo) – Doğan 516
1976 – Cümbür Topluluğu / Seviyorum (Solo) – Karavan 114
1977 – Düşünmek / Ordan Gidelim (Solo) – Karavan 123
1977 – Düşünme / Olmayınca Olmaz (Erkin Koray Tutkusu) – Karavan 133
Koleksiyon Albümleri:
1986 – Aşkımız Bitecek – MC Mükemmel Kaset 3098
1990 – İşte Barış İşte Erkin – CD Perfect 10014 (Toplam 20 şarkının yer aldığı albümdeki 10 şarkı Barış Manço’ya, diğer 10 şarkı Erkin Koray’a ait)
1991 – Solo Konser – MC Kalite 237/09401
1991 – Dünün Esintisi 1 – Karışık – Kaliteli MC – CD
1991 – Dünün Esintisi 2 – Ceylan / Çöpçü -Kalite MC – CD
1991 – Dünün Esintisi 3 – Fesupanallah – Quality MC – CD
1991 – Dünkü Esintiler 4 – Benden Sana – Kaliteli MC – CD
1991 – Dünün Esintisi 5 – Zorunluyum – Kaliteli MC – CD
1991 – Erkin Koray’ın En İyisi – Mega Müzik CD 001
1993 – Erkin Koray – CD İstanbul Plak – 002
1993 – Erkin Koray Vol.1 – CD İstanbul Plak – Kaset 012
1993 – Erkin Koray Vol.2 – CD İstanbul Plak – Kaset 013
1995 – Electric Turk – LP Xotic Mind Records (İsveç kaydı)
1999 – Erkin Koray – DOLP Shadoks Müzik
2012 – Arap Saçı – Pharaway Sounds
2014 – Koleksiyon – Mega Müzik
2014 – Gönül Salıncak – Özmüzik Plaketi
2015 – Klasikler – Özmüziksan
(KÜLTÜR SANAT HİZMETİ)